KRONIKK: Denne sommaren har eg igjen med meg gjestar opp sherpatrappene i Svolvær, vist fram blomar, smakt på sildrande reint vatn og skrytt av at geita framleis ikkje er ein Via-Ferrata-park. Før eg firer gjestane ned frå toppen av det luftige hornet håpar eg dei har sett noko av eventyret eg lev for å bevare.
Sidan Svolværgeita vart klatra for fyste gang, av Schjeldrup og gjengen i 1910, har villmarksprega naturområde i Noreg blitt redusert frå omlag halvparten av landarealet til berre ein tiandedel. Med samanfallande hastigheit plottar vi nye artar inn på raudlista. Vi ser pudderdagane smelte vekk samtidig som politikarar i dag aukar investeringane i olje og gass. Fjorden skal proppast med tungmetall og gruveavfall. Samiske reinsdriftsområder ofrast for å dekke oljenæringas energibehov med nordnorsk straum. Lågendeltaet skal asfalterast. Naturen har ikkje råd til å tape fleire kampar mot storkapitalen på Stortinget, i rådhusa og i kommunestyremøta.
I friluftslivsmiljøet tek vi det ikkje for gitt at andre passar på naturen for oss. Vi plukkar med oss vår eigen søppel og ser naturens blomstrande mirakel på kloss hald, som kan begeistre dei elles mest hjartelause av oss. Vi vel på ulike måtar å ta vare på alt dette vi er glad i, likevel overlet vi mykje makt til politikarar som sit langt frå fjella. No skal vi velje kven som skal styre naturinngrep i alle landets kommunar dei neste fire åra, då er det opp til oss å gje naturen ei tydeleg stemme – også i stemmelokalet 11. september.
Vern av sårbar natur og utsleppsreduksjonar kjem ikkje av seg sjølv. Det er på tide å fortelje politikarar kva vi er opptekne av, i staden for å ergre oss over at kontorrotter ikkje forstår verdien av rå natur. Vi må velje mellom å bygge nye oljeplattformar der vi no plutseleg gjennomfører skistafett, eller å seie nei til nye oljefelt og ha mogelegheit til gammaldagse skidagar i marka. Equinor kan ikkje lenger vere ropegun i norsk klima- og miljøpolitikk. Vi som veit kva som står på spel må vere naturens stemme. Dersom vi bruker utestemme i standgater, turfølgjer, taulag, debattflater, sosiale media og seinsommarens middagsbord, kan dette bli naturvalet vi treng. Vi kan framleis sikre framtidas natureventyr.
Om vi i tillegg klarer å vise i praksis at forbruket kjem i andre rekke kan vi vise fleire at endring er mogeleg. Vi kan minne kvarandre på at det går ann å sette utfor ein flanke med fjorårets norrønamodell, eller gidde å slipe stegjern og resåle klatresko. Fordelen vår er at det viktigaste med utstyret vårt ikkje er stæsjet i seg sjølv, men tilgangen på naturopplevingane. Eg trur vi som friluftslivsgjeng kan vere ein del av løysinga for å få verden til snu – frå gledesrusen av eksponentielt forbruk til natureventyrets heroin. Då kan vi også krevje at våre politikarar vel natur framfor forbrukskultur.
Tilbake i Svolvær ber gjesten min om å bli heisa opp brattveggen på geita. Eg minnar om at vi ikkje er på Tusenfryd og ho ler - heldigvis. Vi er på besøk i naturen. Her kan vi kan nyte, forstå og bli forandra, utan å endre eller tilpasse naturen til våre behov. Etter ei pause i selen er ho klar for toppstøtet. Ho klamrar seg med hender og klør til steinen ho sit på. Eg forevigar augeblinkender der ho ropar at Svolværgeita er rå natur, og håpar ho tek med seg suget i magen heilt inn i stemmelokalet 11. september.
Sofie Fjellblome Nordvik jobbar sesong som klatreinstruktør ved Nord-Norsk klatreskole og iFrinatur, er klimaaktivist og har fleire år arbeidserfaring frå FNs klimaforhandlingar.
