Geitskardet på Sunnmøre: Topptur med fire årstider

Eg treng notar. Og eit orkester. Yr melder overgang frå moll til dur nokre få timar fredag kveld før det vert mildare laurdag. Så eg ringjer Kaja, ein av dei få eg kjenner som kan tenne på ein slik ide. Ho får i tillegg med Anders Vestergård, og fredag kl 1445 trillar trioen inn på Sæbø-ferja med fullt orkesterrigg i bilane. Ideen er nemleg å lage ein teltleir under Gullmorbreen på Urke og prøve julisnøen på breen. Vi har ikkje sett den, men er sikre på at det må ligge nysnø der oppe.

Det er mange ting som unekteleg ser litt spesielt ut der vi bevegar oss oppover Langsæterdalen. Eg har nett brote ein finger og den eine handa er gipsa til albogen, i det minste sparer eg vekt ved å ha med berre ein stav. Men endå meir spesielt er landskapet. Skogen rundt oss er grøn, ikkje irrgrøn, som om våren, men djup sommargrøn, medan toppane er dekte med nysnø som i eit stort oktobersnøfall. 

– Kva med å bu her? 

Vi står på den idylliske sætrevollen på Langsætra, omgjevne av store fjell. Graset er grønt og mjukt og elva renn tilforlateleg fredeleg forbi, og det krev alt vi har av viljestyrke å fylgje den alpine planen vår, altså å halde fram dei siste 300 høgdemeterane oppover mot breen. Men vi forlét til slutt dei grøne engene, tidvis ser eg berre sekken og skia til Kaja som stikk opp gjennom det tette villniset av grøn fjellbjørk framfor oss, og dei snødekte fjella over.

«Skogen rundt oss er grøn, ikkje irrgrøn, som om våren, men djup sommargrøn, medan toppane er dekte med nysnø som i eit stort oktobersnøfall.» 

Leiren ligg perfekt til på kanten av ei stor slette. Sjølve breen byrjar på 1000 meter, sletta vår ligg litt lågare. Vi har Gullmorhornet i ryggen, og utsikt over heile Langsæterdalen under oss. Noko gjev ei slags Himalaya-kjensle, kanskje er det kontrasten mellom dei alpine, snødekte fjella over oss og den grøne dalen under, eit bilete sett saman av to delar som ikkje høyrer til den same årstida, og som ikkje kan eksistere samstundes. Og midt imellom, på grensa mellom sommar og vinter, ein teltleir med to telt. 

Eit par timar seinare vert orkesteret utvida. Denne ideen med juliski var visst lettare å selje inn enn eg hadde tenkt meg. Linn måtte jobbe litt lenger og tok neste ferje, og kommunikasjonen har visst vore litt mangelfull, ho har nemleg også med eit telt. Dermed er vi ein kvartett med teltplass til ein oktett. Vi kan i alle fall ta imot besøk. 

Klokka byrjar å nærme seg 21 idet det byrjar å klarne skikkeleg. Vi har lagt oss utanfor telta med soveposane over oss, og der er det freistande å bli. Men dersom det skal bli skitur, må det bli no, ei julinatt har også ein ende, og neste morgon skal temperaturen stige og den vesle vérluka vår vil tette seg. «Gå utanom», seier Den store Bøygen, «Ta det med ro. Bli her og et meir pølser.» Men det er ikkje meir pølser att. Kaja er middagsansvarleg, det betyr alpin meny, to pølser med lompe på kvar er dagens rasjon. Og vi har trass alt frakta skia våre heilt opp hit for å prøve dei.

Denne skituren liknar ingenting eg har gjort tidlegare. Vi går på ski nesten frå leiren, snømengda veks raskt frå nokre få cm til heil snø . Idet vi nærmar oss breen er det omlag ein halv meter, ingenting minner om vårskitur, og heller ikkje om nokon annan type skitur eg kjenner. Dette er rett og slett ein heilt ny sesong, og vi forstår at det må ha vore omlag ein meter nysnø før det vart mildare. Lyset har allereie byrja å endre farge, og vi bestemmer oss for å gå mot Geitskaret for å rekke solnedgangen der. Og snart står vi i skaret i det raude lyset, 1250 meter over fjorden, og ser nedover breen. Det er nesten uverkeleg at dette er juli. Så slepp vi oss utfor.

«Dette er rett og slett ein heilt ny sesong, og vi forstår at det må ha vore omlag ein meter nysnø før det vart mildare.»

Nede på breen forsvinn sola, men ho lyser framleis i toppane, og vi bestemmer oss for å prøve å rekke henne ein gong til høgare oppe. Og minutta før solnedgang står vi igjen med lyset i ansiktet medan alt rundt oss gløder i rosa. Vi er ganske ekstatiske då Linn kjem med eit forslag. 

–  Kan vi prøve å vere heilt stille? 

Vi forstår med ein gong at ho har rett. Så der står vi, medan sola sakte sig i havet, og let lyset fylle oss i dette julinatt-vinterlansdskapet, til den siste glødande prikken av solskiva er borte. Gradvis går lyset over i blått og svakt grønt. Eg spør ikkje kva dei andre høyrde. Men sjølv synest eg å kjenne att nokre fjerne strykarar frå eit kjent stykke. 

Nedover breen viser det seg at den beste taktikken er å svinge minst mogeleg, det har blitt eit herleg gjennomslagsføre på grunn av den siste turen opp. Det flekkete landskapet under breen passerer, snøen blir mjukare og vi glir heilt ned til leirplassen. Idet vi legg oss i telta er vi framleis fulle av lys, og utanfor står fire par parkerte ski. Det er midnatt den 6. juli. Og idet augene glir att, synest eg igjen å ane nokre av Vivaldi sine strykarar over landskapet.

Les flere artikler om toppturer her.